Będący - I co dalej?

Niecałe dwa tygodnie temu zakończyliśmy konsultacje środowiskowe dotyczące określenia „niebędący nauczycielami akademickimi” (NNA). Wzięło w nich udział ponad 6,8 tys. osób, co stanowi niemal 10% polskich NNA. Rozkład odpowiedzi w zasadzie nie zmieniał się od pierwszego tygodnia konsultacji: około połowa (44%) respondentów wybrała „administrację akademicką”, co piąty określenie „pracownicy uczelni” (22%), albo „pracownicy administracji i obsługi” (20%). Za pozostaniem przy obecnych „niebędących” głosowało 8%, a pozostałe osoby miały inne propozycje. Na poziomie operacyjnym można zatem powiedzieć, że sprawa jest jasna – jeżeli miałby decydować głos większości, albo nie do końca jasna – jeżeli wziąć pod uwagę grupy, które w znacznej większości nie identyfikują się z określeniem „administracja” (pracownicy obsługi, kreatywni, bibliotekarze), a niektóre dodatkowo silnie to akcentują (pracownicy naukowo-/inżynieryjno-techniczni). Uzbrojeni w obszerne dane przygotowaliśmy stosowne propozycje zmian i skierowaliśmy – wraz z raportem z badań – do MNiSW.

Na poziomie strategicznym warto już teraz zacząć zastanawiać się nad tym, w jaki sposób wykorzystać zarówno uzyskane wyniki, jak również poruszenie środowiska i zjednoczenie wokół sprawy. Nasze starania wsparło wiele organizacji branżowych oraz rektorzy niektórych uczelni, i to w dużej mierze dzięki nim uzyskaliśmy aż tyle odpowiedzi. Informację o naszym badaniu przekazały swoimi kanałami niektóre konferencje rektorów – Polskich Szkół Technicznych, Akademickich Szkół Medycznych, Akademickich Uczelni Niepublicznych, a także Polskiej Unii Edukacyjnej. Swoimi kanałami link do ankiety rozesłały organizacje branżowe: IROs Forum, Stowarzyszenie PRom, Akademicka Sieć Bezpieczeństwa i Równości, Konferencja Dyrektorów Bibliotek Akademickich Szkół Polskich oraz Porozumienie Akademickich Centrów Transferów Technologii. Duże wsparcie w dystrybucji naszego kwestionariusza uzyskaliśmy od Rady Szkolnictwa Wyższego i Nauki ZNP oraz „Forum Akademickiego”, a także Kanclerza SGH. Jest to bardzo szeroka sieć interesariuszy, która pokazuje, jak bardzo istotny jest problem nazwy – choć na nim się nie kończy.

Zamieszczone w ankiecie komentarze – zarówno te pozytywnie wypowiadające się o naszej inicjatywie, jak również te krytyczne, zabarwione różnego rodzaju żalami – wskazują, że problem leży głębiej. Niektórzy z tego powodu nie pokładali dużej nadziei w zmianie swojego określenia – nazwa nie przełoży się na wyższą pensję, ani nie sprawi, że będą traktowani z należytym szacunkiem. Inni, a była ich większość, traktowali zmianę nazwy „niebędący” jako początek pewnej zmiany kulturowej, która powinna dokonać się na uczelniach. Zmiana ta dotyczy panujących na uczelniach relacji, które mogłyby się stać po prostu nieco bardziej normalne. Ot, w organizacji pracują osoby, które mają różne zadania. Jeden zna się na nauce, inny na zamówieniach publicznych, jeszcze inny prowadzi sprawy studenta, a kolejny przyjmuje korespondencję. Razem pracują, budując potencjał swojej organizacji – czyli uczelni. To takie niby proste, a jednak tak trudne do wdrożenia.

Jako Forum Administracji Akademickiej będziemy robić wszystko, aby nasz projekt zmiany określenia „niebędący” nie skończył się tylko na tym (choć zmiana ustawy byłaby niewątpliwie dużym osiągnięciem). Jesteśmy zarazem otwarci na współpracę w tym zakresie – osoby chcące wesprzeć działania FAA zapraszamy w nasze szeregi. Osoby zainteresowane nieco bardziej szczegółowymi wynikami zapraszamy na II Forum Administracji Akademickiej do SGH (27-28.05.24), na konferencję Stowarzyszenia PRom na Politechnice Śląskiej w Gliwicach (2-5.06.24), a dwa dni później – ponownie na Politechnikę Śląską w Gliwicach na konferencję biur zarządzania projektami na uczelniach, którą współorganizujemy (6-7.06.24).

Na koniec (jeszcze jedno) słowo podziękowania. Dziękujemy wszystkim tym osobom, które utwierdzały nas w przekonaniu, że sprawa, o którą zabiegamy jest ważna (a nie jakaś niebędąca ważną ;)). Szczególne podziękowania w tym zakresie należą się prof. dr. hab. Romanowi Cieślakowi – Przewodniczącemu Komisji ds. Komunikacji i Odpowiedzialności Społecznej KRASP, który nie tylko zainspirował nas do większej i bardziej metodycznej pracy, ale również kilkukrotnie zapraszał nas na posiedzenia swojej Komisji. Dziękujemy także Piotrowi Pokornemu – Prezesowi Instytutu Rozwoju Szkolnictwa Wyższego, który przygotował opinie prawne na temat możliwych konsekwencji planowanych zmian.

A tymczasem… czekamy na odpowiedź z MNiSW i działamy!

Katarzyna Górak-Sosnowska

dr hab., prezes Stowarzyszenia Forum Dziekanatów; profesor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, kierownik Zakładu Bliskiego Wschodu i Azji Środkowej, w latach 2012-2020 prodziekan Studium Magisterskiego; inicjatorka ogólnopolskiego Forum Dziekanatów. Współautorka m.in. monografii „Dziekanaty na wyższych uczelniach” (2018) oraz współredaktorka książki „Dziekanaty w procesie zmian” (2019).