Wnioski z raportu na temat przestrzegania przez uczelnie ograniczenia świadczenia pracy na ich terenie

Po prezentacji wyników naszego raportu, pora na podsumowanie i wnioski. Ocena dbałości uczelni o bezpieczeństwo pracowników niebędących nauczycielami akademickimi rośnie wraz ze skalą wdrożenia systemu pracy zdalnej. Przy czym należy zauważyć, że pracownicy biorący udział w ankiecie wyrażają zainteresowanie nie tylko samą możliwością świadczenia pracy zdalnej, ale zwracają uwagę na zakres zadań możliwych do realizacji. W poczuciu odpowiedzialności za swoją pracę oraz biorąc pod uwagę brak możliwości wykonywania wszystkich zadań zdalnie, w związku z koniecznością dostępu do akt papierowych, pozytywnie oceniają również wdrożenie skróconych godzin pracy lub systemu dyżurów.

Źródeł niewystarczającego ograniczenia świadczenia pracy poza terenem uczelni, a zatem wdrożenia rekomendacji MNiSW, czy przepisów ustanowionych w związku z zaistniałą sytuacją, należy upatrywać w:

• braku wyprzedzających działań przygotowawczych w zakresie weryfikacji procedur i dostępnych na uczelniach rozwiązań na wypadek konieczności zastosowania kwarantanny czy absencji wynikającej z zachorowań,
• systemach IT (przede wszystkim tych dotyczących obsługi procesów dydaktycznych), które wprawdzie umożliwiają zdalny dostęp studentom czy nauczycielom akademickim, ale często nie są w ogóle przystosowane do zdalnej pracy administracji uczelni,
• braku przenośnego sprzętu komputerowego, który mógłby być wykorzystywany do pracy zdalnej,
• procedurach, które nie są przystosowane do elektronicznej realizacji zadań, zarówno wynikających z wewnętrznych regulacji, jak i przepisów prawa (np. termin wydawanie dyplomów),
• niewykorzystaniu potencjału pracowników administracyjnych do opracowania sposobu funkcjonowania w warunkach nadchodzącego kryzysu,
• zrozumiałej koncentracji wysiłków przede wszystkim na wprowadzeniu narzędzi zdalnego nauczania.

Obecne doświadczenia pokazują, że w perspektywie średnio- i długoterminowej istotne jest wzmocnienie pozycji pracowników niebędących nauczycielami akademickimi, w szczególności kierowników średniego szczebla, którzy doskonale znając funkcjonowanie swoich jednostek oraz możliwości pracowników, są w stanie w znacznej mierze wspierać proces sprawnego zarządzania uczelnią, również w sytuacji kryzysowej. Wzmocnienie ich pozycji może mieć znaczący wpływ na ich zaangażowanie, poczucie odpowiedzialności i lojalność, co dla każdej organizacji jest kluczowe z punktu widzenia efektywnego zarządzania.

Warto by było również dokonać głębszej analizy kultury organizacyjnej uczelni w perspektywie próby zmiany zachowań i postaw wobec pracowników niebędących nauczycielami akademickimi z postaw hierarchicznych i dyrektywnych na bardziej partycypacyjne i zbudowane na wspólnym zaufaniu. Zarządzanie uczelnią jest efektywne wtedy, gdy kompetencje wszystkich pracowników są we właściwy sposób wykorzystywane i doceniane, a decyzje są podejmowane na podstawie rzeczywistej analizy możliwości i ryzyka, a nie na podstawie dyrektywnych komunikatów.

Niezbędne wydaje się także systemowe ukierunkowanie działań w kierunku stworzenia efektywnej e-uczelni w odniesieniu do działań administracyjno-zarządczych, a w szczególności potrzebne jest wsparcie w zakresie inwestycji w infrastrukturę IT, np. w postaci programów rozwoju uczelni na wzór realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki czy Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój.

Opracowanie: Katarzyna Górak-Sosnowska, Lidia Tomaszewska, Wioletta Braun, Alina Kowolik, Anna Mielczarek-Taica, Irena Senator, Ewa Wiśniewska, Maria Cywińska i Katarzyna Rynkowska.